Choroby woła u gołębi

 

Choroby wola stanowią ok. 17% schorzeń u gołębi. W artykule przedstawiam wybrane schorzenia wola.

 

Zapalenia wola

Zapalenia wola mogą przebiegać ostro lub przewlekle. Predysponująco działają substancje szkodliwe, drażniący lub zalegający w chorobowo rozszerzonym wolu pokarm, niedobór witaminy A lub niewydolność nerek. Jako patogeny najczęściej stwierdza się bakterie Gram-ujemne oraz grzyby (Candida spp.,) i pierwotniaki (rzęsistki).

Jednym z objawów zapalenia woła są odruchy wymiotne o kwaśnym zapachu, podczas omacywania stwierdza się zgrubiałą ścianę wola. W lżejszych przypadkach stwierdza sie objawy ogólnego osłabienia .

Wymaz z wola należy poddać badaniu mikroskopowemu i wykonać posiewy na podłożach.

Rokowanie  jest ostrożne. W przypadku niewydolności nerek częste są nawroty choroby.

Leczenie należy przeprowadzić wg wskazań lekarza weterynarii poprzedzonego badaniem mikroskopowym i posiewem mikrobiologicznym łącznie z oznaczenie lekooporności. Istotna jest regenerację nabłonka wola i zasiedlenie własciwą flora mikrobiologiczną

 

Rozszerzenie wola (Zatkanie wola, twarde wole, miękkie wole, nagromadzenie wody w wolu, wole obwisłe, zapalenie wola).

Występuje częściej u samców gołębi domowych i rasowych, natomiast rzadziej u gołębi ozdobnych i pocztowych.

Rozszerzenie wola i jego zatkanie są bezpośrednim następstwem błędów żywieniowych, takich jak niedobór wody lub jednostronne żywienie, karmą wzdymającą, czy  zbyt włóknistymi zielonkami. Długie włókna roślinne łatwo mogą ulec zbiciu i tworzyć trichobezoary. Zatkanie woła utrudnia pasaż pobranej karmy, powodując narastający stopniowo stan niedożywienia. Niedobór wapnia zmusza gołębie domowe do zjadania dużej liczby ślimaków w skorupkach lub samych skorupek, które zalegają w wolu i mogą spowodować jego niedrożność.

Zatkania wola określane są jako „twarde wole". Z czasem w zatkanym wolu dochodzi do fermentacji treści pokarmowej. Zahamowanie motoryki wola powodują również zakażenia błony śluzowej wola lub jego ściany. Stany zapalne prowadzą oprócz tego do zgrubienia ściany wola. Resztki karmy i wody ulegają bakteryjnej fermentacji z tworzeniem gazu, który powoduje wzdęcie wola, tzw. miękkie wole.

U garłaczy, wskutek ciągłego nadymania wola, występuje rozszerzenie wola, które sprzyja występowaniu zatkań po pobraniu dużych ilości ziarna .   

Wole jest wyraźnie powiększone, ciastowate, fluktuujące, miękko elastyczne lub twarde. Utrudnia ono poruszanie się i latanie zwierzęcia. Stan ogólny jest z reguły silnie zaburzony wsku­tek zmniejszonego pobierania karmy i wody (odwodnienie) oraz choroby pierwotnej na tle zakaźnym. Pojawia się bardzo nieprzyjemny, słodkawo-gnilny zapach z jamy dziobowej (foetor ex ore).

„Miękkie wole" jest leczone farmakologicznie odpowiednio do etiologii Zapobieganie polega na urozmaiconym żywieniu gołębi zgodnie z ich wymaganiami. Garłacze powinny być utrzymywane w wolierach i żywione specjalną mieszanką podawaną w małych porcjach.

 

Pęknięcia wola (Przetoka wola).

Jest późnym następstwem rozszerzenia i zatkania wola. Może być też spowodowane mechanicznym  uszkodzeniem ściany wola przy walkach o hierarchię, przez drapieżniki, koty, szczury, zawadzenie o ostre, sterczące przedmioty (np. gwoździe w boksach lęgowych, końce drutów, suche gałęzie), rany postrzałowe.

Prowadzi to do pęknięcia lub rozerwania ścia­ny wola i leżącej nad nim skóry, a następnie wydobycie się części zawartości wola na zewnątrz. Wskutek wypływania wody lub karmy powstaje mniejsza lub większa przetoka.

Objawem jest cuchnące, zabrudzone, przeważnie mokre upierzenie w okolicy wola lub widoczne otwarte wole. W zależności od zachowania pasażu karmy stan ogólny dobry lub wyraźnie zaburzony, szczególnie w wyniku odwodnienia.

W rozpoznaniu należy uwzględnić urazy oraz błędy żywieniowe jak również zakażenia bakteryjne, grzybicze oraz parazytologiczne, głównie pierwotniacze. Rokowanie jest ostrożne.

Leczenie – głównie chirurgiczne, przeprowadzone w gabinecie weterynaryjnym. Zapobieganie podobnie jak przy rozszerzeniu wola, oprócz tego zwalczanie szczurów, niedopuszczanie drapieżników.